Những yếu tố đưa đến sự
cách ly hay sự ngăn cách của các cá thể, các cặp hay những nhóm nhỏ của một quần
thể trong không gian là do:
Biểu hiện của tập tính bảo vệ lãnh thổ
+ Sự cạnh tranh về nguồn
sống ít ỏi giữa các cá thể
+ Tính lãnh thổ, kể cả
những phản ứng tập tính ở động vật bậc cao hay những cơ chế cách ly về mặt hoá
học (chất kháng sinh...) ở thực vật, vi sinh vật, động vật bậc thấp.
Trong cả 2 trường hợp đều
đưa đến sự phân bố ngẫu nhiên hay
phân bố đều của các cá thể trong không gian. Vùng hoạt động của các cá thể, của
một cặp hay một nhóm gia đình động vật có xương sống hay không xương sống bậc
cao thường bị giới hạn về không gian. Không gian đó được gọi là phần “đất” của
gia đình hay cá thể. Nếu phần đất này được bảo vệ nghiêm ngặt, không chồng chéo
sang phần của “láng giềng” thì được gọi là lãnh thổ.
Chiếm giữ và bảo vệ vùng lãnh thổ là một biểu hiện tập
tính quan trọng ở giới động vật, từ các động vật bậc thấp đến các động vật bậc
cao.
Nguyên nhân của tập tính bảo vệ lãnh thổ là gì?
•
Chúng cạnh tranh về:
-
Thức ăn
(do thiếu thức ăn hoặc để bảo vệ nguồn thức ăn)
-
Chỗ ở, nơi làm tổ.
(để có nơi ở tốt nhất cho chúng và cho con của chúng)
-
Cạnh tranh lúc ghép đôi.
-
Và cũng do các mâu thuẫn đối kháng khác.
-
Chúng
dùng các chất tiết từ tuyết thơm, nước tiểu… để đánh dấu và xác định vùng lãnh
thổ.
-
Chúng
chiến đấu với những kẻ xâm phạm lãnh thổ bằng các trận giao tranh quyết liệt.
-
Thaäm
chí laø vôùi caû ñoàng loaïi cuûa mình.
Tính lãnh thổ được bộc
lộ rõ nét ở động vật có xương sống, một số chân khớp (Arthropoda) có tập tính
sinh sản phức tạp, xuất hiện khi xây tổ đẻ trứng và bảo vệ con non.
Ngược với sự tụ họp, sự
cách ly của các cá thể trong quần thể có thể làm giảm cạnh tranh về nguồn sống
thiết yếu hoặc đảm bảo những cái cần cho những chu kỳ sinh sản phức tạp (ở
chim). Trong thiên nhiên cách sống tụ họp và cách ly xuất hiện ngay trong các
cá thể của quần thể và biến đổi phụ thuộc vào hoạt động chức năng cũng như các
điều kiện khác nhau ở từng giai đoạn của
chu kỳ sống. Ví dụ, cách ly lãnh thổ trong khi sinh sản, họp đàn trong trú
đông, trong săn mồi.
Ở những nhóm tuổi khác
nhau hay khác nhau về giới tính, các cá thể cũng chọn cách sống khác nhau, chẳng
hạn như con non thích sống tụ họp, con trưởng thành thích sống cách ly.
Mời các bạn theo dõi đoạn video về tập tính lãnh thổ của một số loài động vât:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét