Điện thế nghỉ và điện thế động

Chức năng dẫn truyền xung động thần kinh của nơron

Mọi thông tin đi vào và đi ra khỏi hệ thần kinh đều được truyền qua nơron dưới dạng các xung động thần kinh. Các xung động này truyền đi theo một chiều nhất định nhờ chức năng dẫn truyền đặc biệt của các xy náp. Xung động thần kinh truyền đi trong nơron theo cơ chế điện học còn ở xy náp theo cơ chế hóa học.

 

1. Điện thế nghỉ của màng nơron 

Ở trạng thái nghỉ, mặt trong và ngoài màng nơron có sự phân bố 3 ion Na+, K+ và Cl- khác nhau (mmol/L): 

Sự phân bố này do 2 cơ chế tạo nên: 

  - Do bơm Na+ - K+: còn gọi là bơm sinh điện nằm ở trên màng tế bào. Mỗi lần bơm hoạt

động, 3 ion Na+ được đưa ra ngoài trong khi chỉ có 2 ion K+ đi vào bên trong.

  - Do sự khuếch tán của Na+ và K+ qua màng tế bào. Na+ có khuynh hướng đi vào bên trong còn K+ đi ra ngoài.

Do sự phân bố khác biệt đó mà mặt trong màng nơron có điện thế thấp hơn mặt ngoài 70mV và được gọi là điện thế nghỉ (-70mV).

2. Ðiện thế động

Khi có một kích thích đủ ngưỡng tác động lên màng nơron, tại điểm kích thích, tính thấm của màng đối với Na+ tăng lên, luồng Na+ ồ ạt đi vào làm điện thế bên trong màng tăng lên cao hơn điện thế bên ngoài 35mV và được gọi là điện thế động (+35mV).

- Sự dẫn truyền của điện thế động 

Ðiện thế động vừa xuất hiện thì lập tức được truyền đi trong nơron theo cơ chế như sau: Khi một điểm trên màng nơron bị kích thích thì tại đó chuyển sang điện thế động (+35mV) trong khi những điểm ở gần đó vẫn ở trong tình trạng điện thế nghỉ (-70mV). Vì vậy, bây giờ giữa điểm kích thích và các điểm xung quanh có sự chênh lệch về điện thế. Sự chênh lệch điện thế này trở thành tác nhân kích thích những điểm xung quanh chuyển sang điện thế động. Những điểm này chuyển sang điện thế động thì sẽ tiếp tục kích thích các điểm kế tiếp. Cứ như vậy, điện thế động được truyền đi khắp nơron và được gọi là sự dẫn truyền xung động thần kinh.Tuy nhiên, luồng xung động thần kinh truyền đến các đuôi gai sẽ bị tắt, chỉ có luồng xung động truyền đi trong sợi trục hướng về phía các cúc tận cùng là được truyền ra khỏi nơron sau khi vượt qua xynáp.