Hiện tượng sinh trưởng kép thường
gặp khi nuôi cấy vi khuẩn trong môi trường chứa nguồn carbon gồm một hỗn hợp của
hai chất hữu cơ khác nhau. Khi sinh trưởng tế bào sẽ đồng hóa trước tiên nguồn
carbon nào mà chúng “ưa thích” nhất. Đồng thời cơ chất thứ nhất này đã kìm hãm
các enzyme cần cho việc đồng hóa cơ chất thứ hai. Chỉ sau khi nguồn carbon thứ
nhất đã cạn thì nguồn carbon thứ hai mới có thể cảm ứng tổng hợp nên các enzyme
cần trong việc chuyển hóa nó.
Hiện tượng sinh trưởng kép không
chỉ hạn chế ở các nguồn carbon và năng lượng mà thấy ở các nguồn nitơ và phôtpho. Chẳng hạn Aerobacter
aerogenes có thể sử dụng nguồn nitơ là
amino acid, muối ammon và nitrate. Nếu khi cấy chuyển vi khuẩn từ môi trường nước
thịt sang môi trường chứa muối ammon hoặc nitrate thì pha lag sẽ biểu hiện.
Nếu từ môi trường nước thịt sang
môi trường chứa hỗn hợp cả hai loại muối sẽ thấy có hiện tượng sinh trưởng kép.
Các ion NH4+ được đồng hoá trước đồng thời kiềm chế việc tổng hợp cảm ứng enzyme nitrate - reductase. Chỉ sau khi hết
muối ammon trong môi trường thì muối nitrate mới được sử dụng.
Sinh trưởng kép là hiện tượng phổ
biến và có thể giải thích bằng cơ chế kiềm chế nói chung và đặc biệt bằng hiệu ứng
glucose.
Đặc trưng của hiện tượng sinh trưởng
kép là đường cong sinh trưởng gồm hai pha lag và hai pha log. Sau khi kết thúc
pha log thứ nhất tế bào lại mở đầu pha lag thứ hai và tiếp tục pha log thứ
hai (hình 4.2).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét