Nhân tố tiến hóa: Di nhập gen – Giao phối không ngẫu nhiên

Di – Nhập gen

- Khái niệm: Di nhập gen là sự lan truyền gen từ quần thể này sang quần thể khác. Ở thực vật, di nhập gen được thực hiện thông qua sự phát tán bào tử, hạt phấn, quả, hạt. Ở động vật thông qua sự di cư cá thể.

- Vai trò:

+ Di nhập gen làm thay đổi tần số các alen và tần số kiểu gen của quần thể.

+ Tần số tương đối của các alen thay đổi nhiều hay ít phụ thuộc vào sự chênh lệch giữa số cá thể vào và ra khỏi quần thể.

Giao phối không ngẫu nhiên

- Khái niệm: Giao phối không ngẫu nhiên bao gồm giao phối có chọn lựa, giao phối gần và tự phối.

- Vai trò:

+ Không làm thay đổi tần số alen qua các thế hệ.

+ Làm thay đổi tần số kiểu gen theo hướng tăng dần kiểu gen đồng hợp và giảm dần kiểu gen dị hợp, tạo điều kiện cho alen lặn được biểu hiện thành kiểu hình.

+ Làm nghèo vốn gen của quần thể, làm giảm đa dạng di truyền.

Giao phối ngẫu nhiên

- Khái niệm: Giao phối ngẫu nhiên là các cá thể trong quần thể không có sự chọn lựa khi giao phối.

- Đặc điểm: Không làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể, do đó ngẫu phối không phải là nhân tố tiến hóa.

- Vai trò đối với tiến hóa:

+ Giao phối ngẫu nhiên làm cho đột biến được phát tán trong quần thể, tạo ra vô số biến dị tổ hợp.

+ Giao phối làm trung hòa tính có hại của đột biến: Đa phần các đột biến là có hại cho cơ thể, nhưng chúng thường là những gen lặn cho nên qua giao phối chúng tồn tại ở trạng thái dị hợp và không biểu hiện ở kiểu hình.

+ Giao phối góp phần tạo ra những tổ hợp gen thích nghi: Có những đột biến khi đứng riêng rẽ thì có hại nhưng khi tổ hợp với những gen khác thì trở nên có lợi cho nên giao phối là quá trình tạo nguồn nguyên liệu thứ cấp cho tiến hóa và chọn giống.