So sánh đột biến lệch bội (dị bội) và đột biến đa bội

Khi tôi xem xét nguồn lưu lượng truy cập của Blog thì vô tình tôi thấy có ai đó đã truy cập vào Blog bằng Google search với từ khóa "So sánh sự khác nhau giữa thể lệch bội và thể đa bội".
Vì Blog chưa có nội dung trên nên tôi tìm một số tài liệu cùng với sự hiểu biết của mình để trình bày sơ lược cho các bạn tham khảo.

Giống nhau: 

- Đều là đột biến số lượng NST do sự không phân li của một vài NST hay toàn bộ NST trong phân bào làm thay đổi số lượng NST.

- Thường gây giảm khả năng sinh sản của sinh vật

Khác nhau:

Thể lệch bội	Thể đa bội
- Làm tăng hoặc giảm số lượng NST ở một vài cặp NST	- Làm tăng NST gấp n lần số NST đơn bội
- Do sự không phân li của một vài cặp NST trong phân bào	- Sự không phân li của tất cả NST trong phân bào.
- Có các dạng một nhiễm, ba nhiễm, bốn nhiễm,… một nhiễm kép, ba nhiễm kép…	- Có tự đa bội gồm đa bội lẽ (3n, 5n…), đa bội chẵn (4n, 6n…) và dị đa bội do bộ NST 2n của 2 hay nhiều loài khác nhau cùng tồn tại trong một tế bào.
- Gặp ở cả động vật và thực vật và thường gây hại	- Gặp chủ yếu ở thực vật ít gặp ở động vật bậc cao. Thường có ý nghĩa trong trồng trọt.

 Một số dạng đột biến lệch bội thường gặp và dạng NST của chúng:

Ở hình trên các bạn thấy bộ NST lưỡng bội 2n có tất cả các cặp NST đều có 2 chiếc tương đồng

- Thể một (2n - 1) có một cặp NST chỉ có 1 chiếc, tất cả NST còn lại đều có 2 chiếc tương đồng.

- Thể ba (2n + 2) có một cặp NST có 3 chiếc tương đồng, tất cả các cặp NST còn lại đều có 2 chiếc.

- Thể không (2n - 2) có một cặp NST không có NST nào còn tất cả các cặp khác đều có 2 NST.

- Thể không kép (2n -2 -2) có hai cặp NST không có NST nào còn các cặp còn lại có 2 chiếc NST.

- Thể một kép (2n - 1 - 1) có hai cặp NST chỉ có 1 NST còn các cặp còn lại vẫn có 2 NST.

......................................

Tương tự các bạn sẻ hiểu được hết bản chất của tất cả các dạng đột biến lệch bội. Các bạn lưu ý: 

Dạng thể bốn (2n + 2) và thể ba kép (2n + 1 + 1) nếu xét về số lượng NST thì chúng hoàn toàn bằng nhau nhưng khác nhau về bản chất đó là: thể bốn có một cặp NST có 4 chiếc còn tất cả các cặp còn lại có 2 chiếc; thể ba kép thì có 2 cặp NST có 3 chiếc còn tất cả các cặp còn lại có 2 chiếc NST......

Bài tập cách tính số loại thể ba, thể không, thể một... có thể có ở một loài

- Số thể ba (thể không hay thể một...) có thể có của một loài bằng chính số lượng NST đơn bội của loài.

Ví dụ, ở cà độc dược có 2n = 24 vậy số thể ba có thể có (hoặc thể một hoặc thể không...) = 12

Cách tính số loại thể ba kép, thể không kép, thể một kép... có thể có ở một loài

- Số thể ba kép (hay một kép, không kép....) có thể có bằng C²_n

 Trong đó n là số NSt đơn bội của loài

Ví dụ một loài có 2n =14 tính số thể ba kép có thể có của loài trên.

Số thể ba kép = C²₇ 

Chúc các bạn thành công!!!