1. Tính toàn năng của tế
bào thực vật
- Học thuyết tế bào: Tất
cả mọi cơ thể sống đều được cấu tạo từ tế bào
- Tế bào là đơn vị cấu
trúc và chức năng của cơ thể
+ Tế bào là đơn vị cấu
trúc: tế bào à
mô à
cơ quan à
hệ cơ quan à
cơ thể
+ Tế bào là đơn vị chức
năng của cơ thể: mọi hoạt động sống của cơ thể đều được thực hiện ở mức độ tế
bào.
- Bất kì tế bào nào của
thực vật như rễ, thân, lá… ở thực vật đều chứa bộ gen quy định kiểu gen của
loài cây đó và chúng đều có khả năng sinh sản vô tính để tạo thành cây trưởng
thành.
2. Khái niệm công nghệ
tế bào
- Công nghệ tế bào là một
ngành kĩ thuật áp dụng phương pháp nuôi cấy mô hoặc tế bào trong môi trường
dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra những mô, cơ quan hay cơ thể hoàn chỉnh mang đặc
tính của cơ thể cho mô, tế bào.
- Các giai đoạn của công
nghệ tế bào
+ Tách các tế bào từ cơ
thể động vật hay thực vật
+ Nuôi cấy tế bào trong
môi trường nhân tạo để hình thành mô sẹo
+ Dùng hoocmon sinh trưởng
kích thích mô sẹo phân hóa thành các cơ quan hoặc tạo thành cơ thể hoàn chỉnh.
3. Công nghệ tế bào
trong tạo giống thực vật
a, Nuôi cấy hạt phấn
*
Cách tiến hành
- Nuôi cấy hạt phấn
trên môi trường nhân tạo để hình thành các dòng đơn bội.
- Chọn lọc các dòng đơn
bội có kiểu hình mong muốn
- Lưỡng bội hóa các
dòng đơn bội thành các dòng lưỡng bội. Các cây này sẻ có kiểu gen đồng hợp về tất
cả các gen nên di truyền ổn định.
*
Cơ sở di truyền học của phương pháp
Tạo dòng thuần lưỡng bội
từ dòng đơn bội dựa trên đặc tính của hạt phấn là có khả năng mọc trên môi trường
nhân tạo thành dòng đơn bội và tất cả các gen của dòng đơn bội được biểu hiện
ra kiểu hình cho phép chọn lọc invitro (trong ống nghiệm) những dòng có đặc
tính mong muốn.
*
Ứng dụng:
- Dùng để chọn các cây
có dặc tính chống chịu hạn, chịu lạnh, chịu mặn, kháng thuốc diệt cỏ…
- Dùng để tạo ra dòng
thuần chủng, tính trạng chọn lọc sẽ rất ổn định.
b, Nuôi cấy tế bào thực
vật invitro tạo mô sẹo
- Cách tiến hành:
+ Nuôi cấy tế bào thực
vật 2n trong môi trường dinh dưỡng nhân tạo để hình thành mô sẹo.
+ Bổ sung hoocmon kích
thích sinh trưởng để phát triển thành cây hoàn chỉnh.
- Ứng dụng: nhân nhanh
các giống cây có năng suất cao, chất lượng tốt, thích nghi với điều kiện sống và
duy trì ưu thế lai.
c, Chọn dòng tế bào xôma
có biến dị
- Cách tiến hành:
+ Nuôi cấy tế bào 2n
trên môi trường nhân tạo.
+ Chọn lọc các dòng tế
bào tế bào có biến dị khác nhau
- Cơ sở khoa học của phương
pháp:
+ Khi nuôi cấy tế bào
2n trong môi trường nhân tạo, các biến dị phát sinh nhiều hơn. Dựa vào các dạng
biến dị này, người ta chọn lọc những biến dị có lợi.
d, Dung hợp tế bào trần
- Các bước tiến hành:
+ Tạo tế bào trần bằng
cách dùng enzim hoặc vi phẩu để phá bỏ thành xenlulôzơ
+ Dung hợp hai khối
nhân và tế bào chất thành một sau đó cho phát triển thành cây lai xôma giống
lai hữu tính
Đây cũng là hình thức
lai xa, lai khác loài nhưng không thông qua sinh sản hữu tính nên tránh được hiện
tượng bất thụ. Và có thể tạo thành cây lai mang đặc tính của cả 2 loài xa nhau mà
phương pháp lai hữu tính không tạo được.
4. Công nghệ tế bào
trong tạo giống động vật
a, Cấy truyền phôi
Cách tiến hành:
- Lấy phôi từ động vật
cho phôi
- Tác động vào phôi
theo một trong ba cách sau:
+ Tách phôi thành hai
hay nhiều phần, mỗi phần sau đó sẽ phát triển thành một phôi riêng biệt. Cách
này áp dụng với thú quý hiếm hoặc đối với vật nuôi sinh sản chậm và ít.
+ Phối hợp hai hay nhiều
phôi thành một thể khảm, mở ra một hướng mới tạo vật nuôi khác loài.
+ Làm biến đổi thành phần
vật chất di truyền trong phôi ở giai đoạn sớm theo hướng có lợi cho con người
- Cấy phôi vào động vật
nhận phôi
b, Nhân bẩn vô tính động
vật
- Tách tế bào 2n của động
vật cho nhân
- Tách tế bào trứng của
một động vật khác và loại bỏ nhân
- Chuyển nhân tế bào 2n
vào tế bào trứng đã loại bỏ nhân
- Nuôi cấy trên môi trường
nhân tạo cho trứng phân cắt thành phôi.
- Chuyển phôi vào tử
cung của con mẹ khác để nó mang thai.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét